Bel ağrısı sanılandan daha yaygın bir yakınmadır. Yurtdışındaki veriler, her 10 kişiden sekizinin en az bir kere bel ağrısı çektiğini gösteriyor. Ancak, spor ve egzersizin yaygın yapılmadığı bizim gibi toplumlarda bel ağrısı oranı daha fazladır.
Bel fıtığı bel ağrısının nedenlerinden sadece birini oluşturmaktadır. Beli zorlayacak ters hareketler ve soğuğa bağlı kas spazmı, stres, bel kayması, bel omurgasında kireçlenme, romatizmal hastalıklar, omurganın enfeksiyon ve tümörleri ile omur kırıkları gibi çeşitli nedenler bel ağrısını oluşturabilirler.
Omurgamız işlevsel olarak binadaki kolonlara benzetilebilir. Diğer bir deyişle, binadaki yükü nasıl ki taşıyıcı kolonlar taşıyorsa, vucudumuzun yükünü de omurgamız taşır. Aradaki fark, omurgamızın tek parça olmaması ve 33 omurdan oluşmasıdır. Her iki omur arasında ise bir disk yastıkçığı bulunmaktadır. Disk yastıkçıkları bir taraftan yükü emer, diğer taraftan ise farklı yönlere eğilmemize olanak sağlarlar. Ancak orta yaşlardan itibaren aşırı yüklenme ile bu sistemde aksaklıklar meydana gelir ve disk yastıkçığındaki kıkırdak parça dışarıya çıkabilir (fıtıklaşır). Jöle kıvamındaki kıkırdağın dışarıya çıkıp sinirlere bası yapmasına, bel fıtığı diyoruz.
Omurlar arası disk aralığında basıncı artıran tüm aktiviteler, yastıkçığın dışarı çıkmasına ve fıtıklaşmasına zemir hazırlar. Ağır kaldırma en önemli bel fıtığı nedenidir. Bunun yanı sıra, düşme, trafik kazaları, ters hareket yapma, uzun ve konforsuz yolculuk, beli zorlayan tenis, güreş, halter gibi sporlar da bel fıtığına neden olabilirler. Bazen uzun süreli bel ağrısı olan bireylerde hapşırma, ıkınma hatta gülme sonrası bile bel fıtığı ortaya çıkabilir.
Bel fıtığının başlıca belirtisi bel ve bacak ağrısıdır. Yakınmalar genelde bel ağrısı ile başlar. Bel ağrısı zaman zaman tekrarlar. Ancak ağır kaldırmayı veya zorlu bir hareketi izleyerek bel ağrısı şiddetlenir ve günler içinde ağrı kalçaya ve bacağa yayılır. Ağrı genellikle bacağın arka tarafında olup, kalçadan topuğa, hatta parmaklara kadar yayılır. Bir çok hastada, ayakta uyuşma ve kuvvet kaybı gelişebilir.
Ağır işte çalışan erkekler ile evde ağır iş yapan kadınlar daha çok bel fıtığı riski ile karşı karşıyadırlar. Bunun dışında kas yapısı iyi olmayan, kilolu ve göbekli bireyler, masa başında çalışan sekreter, bankacı gibi meslek grubu çalışanları ile öğretmenler bel fıtığı riski altındadırlar.
Her yaşta bel fıtığı olabilir. Ancak genelde hareketsiz yaşamın başladığı, sporun yapılmadığı 30’lu yaşlarda ortaya çıkar.
Bel fıtığının başlangıcında sadece bel ve bacak ağrısı olurken, fıtık büyüyüp, sinirler üzerindeki bası arttıkça, sinirlerin bası bulguları belirginleşir. Bu durumda ayakta uyuşma ve kuvvet kaybı ortaya çıkar. Bu durum, yürümede zorluklara neden olur. Çok büyük fıtıklarda her iki bacağı tutan kuvvet kaybı ve felç ile idrar ve büyük abdest kaçırma gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Hamilelikte bir taraftan hormonal değişiklikler nedeni ile vücudunun esnekliği artarken, diğer taraftan vucudun taşıdığı yük arttığı için bele fazladan yük biner. Bir de yüklenme nedeni ile uygunsuz duruş ve oturuşlar da bel kaslarında zorlanmaya yol açar. Özellikle önceden bel fıtığı olan hastalarda, fıtıkta artma olabilir. Ancak bu durum nadiren ciddi sorunlara yol açar.
Değildir. Omurgayı etkileyen iltihaplar, urlar, beldeki faset eklemlerinin sorunları ile kalça eklemi sorunları başta olmak bir çok hastalık bel ağrısına neden olabilir. Bu hastalıkların bir kısmında aynen bel fıtığında olduğu gibi bacak ağrısı da olabilr. Dolayısı ile belirtiler karışabilir.
Bel ağrılarının birden fazla nedeni olması dolayısı ile birçok farklı uzmanlığın alanına girebilmektedir. Ancak bel fıtığının sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi ve bu durumu taklit eden diğer durumlardan ayırımının yapılması oldukça önemlidir. Teşhiste gecikme ve yanılmalar bazen ciddi sorun ve kayıplara yol açmaktadır. Bu nedenle ilk değerlendirmede dikkatli bir nörolojik muayene zorunlu olduğundan, hastaların bir beyin cerrahı tarafından görülmesinde yarar vardır. Cerrahi gerektirmeyen hastalarda, hastanın tıbbi veya fiziksel tedavisinin düzenlenmesi için diğer branşlarla işbirliğine gidilir